حسابداری تعهدی

الزامات قانونی

ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه

دانشگاهها و مؤسسات آموزش‌عالی و پژوهشی دولتی و همچنین، فرهنگستانهای تخصصی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش‌عالی و وزارتخانه‌های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع قانونی ذیر‌بط می‌باشند، صرفاً بر اساس آیین‌نامه‌ها و مقررات اداری، مالی، استخدامی و تشکیلاتی خاص، مصوب هیئتهای امنای مربوط که به تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی حسب مورد می‌رسد، بدون الزام به رعایت قانون محاسبات عمومی، قانون استخدام کشوری و سایر قوانین و مقررات عمومی اداری و مالی و استخدامی اداره خواهند شد و تا زمانی که آیین‌نامه‌ها و مقررات مورد نیاز به تصویب هیئت امنا نرسیده است، طبق مقررات سابق عمل خواهد شد. اعتبارات هزینه‌ای از محل بودجه عمومی دولت براساس قیمت تمام شده به دستگاههای اجرایی یاد شده اختصاص می‌یابد. اعتبارات هزینه‌ای، تملک دارایی‌های سرمایه‌ای و اختصاصی این مؤسسات کمک تلقی شده و پس از پرداخت به هزینه قطعی منظور می‌گردد.

ماده 138 قانون برنامه چهارم توسعه

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور موظف است با همکاری دستگاه‌های ذیربط به منظور اصلاح نظام بودجه‌ریزی از روش موجود به روش هدفمند و عملیاتی و به صورت قیمت تمام شده خدمات، اقدامات ذیل را حداکثر تا پایان سال دوم برنامه چهارم انجام دهد:

شناسایی و احصای فعالیت و خدماتی که دستگاه‌های اجرایی ارائه می‌نمایند.
تعیین قیمت تمام شده فعالیتها و خدمات، متناسب با کیفیت و محل جغرافیایی مشخص. تنظیم لایحه بودجه سالانه بر اساس حجم فعالیتها و خدمات و قیمت تمام شده آن.
تخصیص اعتبارات بر اساس عملکرد و نتایج حاصل از فعالیتها و متناسب با قیمت تمام شده آن.

ماده 144 قانون برنامه چهارم توسعه

کلیه دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند، به منظور افزایش کارایی و بهره‌وری و استقرار نظام کنترل نتیجه و محصول، به جای کنترل مراحل انجام کار و اعطای اختیارات لازم به مدیران برای اداره واحدهای تحت سرپرستی خود به صورت مستقل و هدفمند نمودن تخصیص منابع، بر اساس دستورالعمل مشترک سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی، قیمت تمام شده آن دسته از فعالیتها و خدماتی که قابلیت تعیین قیمت تمام شده را دارند (از قبیل واحدهای آموزشی، پژوهشی و بهداشتی، درمانی، خدماتی و اداری)، بر اساس کمیت و کیفیت محل جغرافیایی مشخص و پس از تأیید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یا استان و با اعطای اختیارات لازم به مدیران ذیربط اجرا نمایند. به دستگاه‌هایی که بر اساس ضوابط این ماده خدمات خود را ارائه می‌نمایند، اجازه داده می‌شود، حسب نیاز نسبت به جابه‌جایی فصول و برنامه‌های اعتبارات هزینه اقدام و مابه‌التفاوت هزینه‌های قبلی فعالیت با قیمت تمام شده را صرف ارتقای کیفی خدمات، تجهیز سازمان و پرداخت پاداش به کارکنان و مدیران واحدهای ذیربط نمایند. اعتباراتی که بر اساس قیمت تمام شده در چارچوب بودجه سنواتی در اختیارواحدها قرار می‌گیرد، کمک تلقی شده و پس از پرداخت به هزینه قطعی منظور می‌گردد.

ماده 219 قانون برنامه پنجم توسعه

به منظور استقرار نظام بودجه‌ریزی عملیاتی، دولت موظف است تا پایان سال دوم برنامه به تدریج زمینه‌های لازم را برای تهیه بودجه به روش عملیاتی در کلیه دستگاههای اجرائی فراهم آورد به نحوی که لایحه بودجه سال سوم برنامه به روش مذکور تهیه، تدوین و تقدیم مجلس شورای اسلامی شود. دستورالعمل اجرائی توسط معاونت تهیه و ابلاغ می‌شود. همچنین در اجرای بند (32) سیاستهای کلی برنامه پنجم و استقرار نظام بودجه‌ریزی عملیاتی، اعتباراتی که براساس قیمت تمام‌شده موضوع ماده (16) قانون مدیریت خدمات کشوری اختصاص می‌یابد پس از پرداخت به واحدهای مربوطه بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی و فقط براساس آئین‌نامه‌های مالی و معاملاتی و اداری و استخدامی هزینه می‌گردد که متضمن پیش‌بینی نحوه نظارت بر هزینه‌ها و تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده است و با پیشنهاد معاونت و وزارت اموراقتصادی و دارائی به تصویب هیأت‌ وزیران می‌رسد.

ماده 16 قانون مدیریت خدمات کشوری

به منظور افزایش بهره‌وری و استقرار نظام کنترل نتیجه و محصول (ستانده) و کنترل مراحل انجام کار و یا هردو، جلوگیری از تمرکز تصمیم‌گیری و اعطاء اختیارات لازم به مدیران برای اداره واحدهای تحت سرپرستی خود براساس آئین‌نامه‌ای که توسط سازمان تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد دستگاههای اجرائی موظفند اقدامات ذیل را به‌عمل آورند.

تعیین قیمت تمام‌شده فعالیتها و خدمات و محصولات واحدهای مجری از قبیل واحدهای آموزشی، پژوهشی، بهداشتی، درمانی، خدماتی، تولیدی و اداری، متناسب با کیفیت و محل جغرافیایی ارائه فعالیتها و خدمات، در چهارچوب متوسط قیمت تمام شده فعالیتها و خدمات مذکور در بودجه مصوب سالانه ملی و استانی با تأیید سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور یا استان.
تعیین شاخصهای هدفمند و نتیجه‌گرا و استانداردهای کیفی خدمات و پیش‌بینی سازوکارهای نظارتی برای کنترل کمیت و کیفیت خدمات ارائه شده.
انعقاد تفاهمنامه با مدیران واحدهای مجری براساس حجم فعالیتها و خدمات و قیمت تمام‌شده آن و تعیین تعهدات طرفین.
اعطاء اختیارات لازم برای پیشنهاد جابه‌جایی فصول و برنامه‌های اعتبارات مذکور به شورای برنامه‌ریزی استان در چهارچوب احکام قانون بودجه سالانه جابه‌جایی اعتبارات ملی براساس احکام قانون بودجه سالانه خواهد بود.
برای اجراء نظام قیمت تمام‌شده، اختیارات لازم اداری ومالی به مدیران، به موجب آئین‌نامه‌ای که با پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت وزیران می‌رسد تعیین می گردد.
اعتباراتی که براساس قیمت تمام شده در اختیار واحدها قرار می‌گیرد، به عنوان کمک تلقی شده و پس از پرداخت به حساب بانکی واحدهای ذیربط به‌هزینه قطعی منظور می گردد. مدیران دستگاههای اجرائی نسبت به تحقق اهداف و نتایج پیش‌بینی شده در تفاهمنامه در مدت مدیریت خود مسئول و به نهادهای نظارتی پاسخگو خواهند بود و موظفند گزارش اقدامات مربوطه را هر شش‌ماه یک‌بار به سازمان ارائه نمایند و سازمان نیز مکلف است گزارش عملکرد این ماده را یک‌ماه قبل از ارسال لوایح بودجه سالیانه به مجلس تقدیم نماید.

تبصره 1 - دستگاههایی که با پیشنهاد سازمان و تصویب هیأت وزیران امکان محاسبه قیمت تمام‌شده محصولات و خدمات خود را نداشته باشند از طریق محاسبه هزینه تمام شده اقدام خواهند نمود.

تبصره 2 - احکام این ماده می‌باید ظرف یک‌سال توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور اجراء شده و از سال 1387 بودجه دستگاههای موضوع این قانون فقط با رعایت مفاد این ماده قابل تنظیم و ارائه می‌باشد.

آیین نامه مالی و معاملاتی جدید (ماده 38) ابلاغی وزارت علوم و تحقیقات (شماره 15/273298 ) :

دانشگاه ها ملزم اند که حداکثر تا پایان سال 1392 نظام حسابداری تعهدی را طراحی و اجرا نماید.

بخشنامه بودجه سال 1394 به شماره 76158 :

وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتی و سایر دستگاه‌های اجرایی در موارد استفاده از بودجه عمومی دولت، مکلفند صورت‌های مالی خود را بر اساس استانداردهای حسابداری بخش عمومی کشور (تدوین‌شده توسط سازمان حسابرسی) و در چارچوب دستورالعمل‌های حسابداری وزارت امور اقتصادی و دارایی (بر مبنای حسابداری تعهدی) تهیه نمایند.

نرم افزار مالی و حسابداری دولتی سیاق (برمبنای تعهدی)

این سیستم برمبنای آیین نامه های نظام حسابداری بخش عمومی که با تلاش و همکاری بین سازمانی معاونت نظارت مالی و خزانه داری کل کشور، سازمان حسابرسی، دیوان محاسبات کشور و سازمان مدیریت و برنامه ریزی تدوین شده، طراحی گردیده است. استفاده از این سیستم، ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻫﺎﻱ ﻣﺎﻟﻲ ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ، ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻮﻕ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ.

امکانات و ویژگی های سیستم حسابداری تعهدی

ثبت و نگهداری رویدادهای مالی مربوط به منابع ، مصارف سازمان و پردازش و گزارش آنها مطابق با نیازهای دستگاه های اجرایی، شرکت ها و موسسات و دانشگاه های دولتی
امکان برقراری ارتباط الکترونیک با سامانه های مراجع نظارتی همچون دیوان محاسبات (سنا) و وزارت دارایی (سناما)
پشتیبانی از کدینگ استاندارد دستگاه های اجرایی، شرکت ها و موسسات و دانشگاه های دولتی (به روش تعهدی و نقدی بطور همزمان)
ثبت اسناد مالی بصورت موقت و قطعی نمودن اسناد پس از طی مراحل تایید و بررسی
صدور اسناد حسابداری نقدی معادل تعهدی بطور اتوماتیک (برای نهادهای عمومی غیر دولتی که ملزم به ارائه گزارشات تفریغ بودجه و صورت های مالی دولتی می باشند)
امکان استفاده از سیستم شعب بمنظور تفکیک عملیات و اطلاعات هر واحد تابعه و عاملین ذیحساب پشتیبانی از طبقه بندی حساب ها مبتنی بر نیازهای قانونی و مدیریتی تا سقف ..... سطح حساب برخورداری از کنترل های لازم از جمله جلوگیری از اشتباهات محاسباتی و تداخل منابع مالی و ثبت حسابهای غیر مجاز ، تعریف انواع محدودیت های دسترسی در تمام فرآیندها و کنترل ماهیت حسابها در تمام سطوح

گزارشات سیستم حسابداری تعهدی

تهیه گزارش های تجمیعی و تلفیقی خاص مدیریت بصورت کلی یا تفصیلی در کلیه سطوح از عملکرد حسابها
تهیه صورت عملکرد بودجه بر اساس برنامه و فصول هزینه و ردیف های متفرقه شامل گزارشات تفریغ بودجه و صورت های مالی مربوط به شرکت ها و دستگاه ها
صورت وضعیت مالی به تفکیک هر یک از طرح های تملک دارایی های سرمایه ای به همراه ضمایم
تراز عملیات دفتر کل هر یک از طرح های عمرانی
صورتحساب عملکرد سالانه بودجه اعتبارات و بودجه اقلام سنواتی تملک دارایی های سرمایه ای
تراز عملیات دفتر کل شامل گردش و مانده عملیات به تفکیک حسابها برای مقاطع زمانی دلخواه
گزارش سازی توسط کاربر بر اساس نیازهای اطلاعاتی قانونی و مدیریتی
خلاصه عملکرد اعتبارات خارج از شمول تملک دارایی های سرمایه ای به تفکیک طرح، ردیف متفرقه و فصول سرمایه گذاری
خلاصه عملکرد اعتبارات خارج از شمول هزینه ای به تفکیک برنامه، ردیف متفرقه و فصول هزینه ای
خلاصه وجوه دریافتی به تفکیک انواع تفصیلی مورد نیاز برای هر یک از حساب های مستقل گزارشگیری به تفکیک شعبه های مختلف سازمان
گزارشگیری بر اساس انواع اسناد تعهدی و نقدی

مزایای سیستم حسابداری تعهدی

دستیابی سریع به اطلاعات جامع، کامل و دقیق از وضع موجود سازمان .
امـکـان تشخیـص لــزوم خـرج کـرد، بـراسـاس اطلاعـات صحیـح از منابـع و نیازهـا .
مشخص شدن میـزان درآمدهـای وصـول نشده هر دوره مالی و امکان برنامه‌ریزی برای وصول آنها .
دسترسی به اطلاعات دقیقتـر و کاملتـر از درآمدها و هزینه‌های هر دوره ( اعم از نقدی و غیر نقدی ) .
امکان ایجاد ارتباط بین هزینه‌ها و عملکرد آنها و در نتیجه ایجاد زمینـه برای ورود به بحـث بودجه عملیاتی .
امکان تعیین نقطـه سر به سر درآمد و هزینه در هر دوره، با مقایسه درآمدها و هزینه‌های هـر دوره و نتایـج حاصل از تهاتـر آنها .
امکان محاسبه و ثبت استهلاکات به عنوان هزینه‌های دوره .
دسترسی به اطلاعات لازم جهت برنامه‌ریزی و اعمال کنترل‌های مدیریتی .
امکان تعیین قیمت تمام شده هر پروژه با استفاده از اطلاعات سیستم حسابداری .
امکان سنجش دقیقتـر تناسب واحدهای پشتیبانی با واحدهای عملیاتی و تعیین تناسب لازم بین آنها و همچنین ارزیابی سنواتی آنها .
امکان سنجش مسئولیت‌پذیری مسئولین و مدیران سازمان‌ها و ارزیابی عملکرد ایشان در پایان هر دوره و در سطوح مختلف سازمانی .
اطلاع از میزان و ارزش موجودی‌ها و دارایی‌های در اختیار سازمان با ثبت و ضبط موجودی‌های جنسی و دارایــی‌های ثابـت از قبـیـل امـوال، ماشیـن آلات و تجهیــزات در سیستم حسابداری .
ارزیـابـی و انعکـاس کلیـه دارائـی‌هـای تحصـیـل شـده اعـم از خـریـد یا واگـذاری بابـت سایر حقوق سازمان، براساس مبانی مربوطه . مقایسه وضع موجود با وضع مطلوب و تناسـب آن با مأموریت‌هـای سـازمان از نظر منابع، دارایی‌ها و خدمات ارائه شده .
اطلاعات و گزارش‌های مالی صحیح تر و دقیقتری را جهت برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری و دیگر عملیات اجرایی در اختیار مدیران قرار می‌دهد .
در مؤسسات انتفاعی وابسته به دولـت، تعیین درآمدهـا و هزینـه‌های واقعی متعلق بـه دوره مالی و بکارگیری نتیجه صحیـح فعالیت‌های مالـی و وضـع مالـی واقعـی در پایـان سال، تنهـا بـا بـه کارگیری مبنای تعهدی امکان‌پذیر است .

ابزارهای جانبی نرم افزار

گزارش ساز سیاق :

گزارش ساز سیاق یک محیط کاملا حرفه ای برای طراحی هر گزارش ساده یا سنگین می باشد. گزارش ساز سیاق تعامل مستقیم با فرم ها داشته و خارج از سیستم سیاق نمی باشد.

فرم ساز :

فرم‌ساز سیاق جزء اصلی ترین ابزارها است که شبیه به محیط های طراحی نرم افزار مثل VB , Delphi, … به کاریر اجازه طراحی فرم می دهد. کامپایلر قدرتمند و AUTO COMPLET , Watch ,Trace و ... جزو قابلیتهای آن است. لازم به ذکر است این ابزار تمام قواعد کار حرفه ای را ساپورت می کند و متفاوت با ابزارهای ساده ای است که مساوی دیتابیس کامپوننتهای خاص را روی یک صفحه پشتیبانی می‌کنند.

Center های سیاق :

دنیای امروز جدا از ابزارهای استاندارد و پر مصرف نیست. اتصال به ایمیل، اتصال به دستگاهها یا سرویسهای اس ام اس و دستگاههای فاکس و تلفنهای voip در قالب سنترهای سیاق عملیاتی شده اند. شما با داشتن یک سنتر تمام قابلیتهای آن را در کل برنامه خواهید داشت.