منابع انسانی نقشی اساسی در موفقیت هر سازمان ایفا می کند و مدیر منابع انسانی، یک عضو کلیدی به شمار می‌رود که مسئول مدیریت عملکردهای مرتبط با نیروی کار و همسویی استراتژی های منابع انسانی با اهداف تجاری سازمان است. در این مقاله، به شرح وظایف مدیر HR پرداخته شده است.
مدیریت منابع انسانی چیست؟
مدیریت منابع انسانی یا HRM (Human Resources Management) شامل هماهنگی، مدیریت و تخصیص سرمایه انسانی یا کارکنان با هدف پیشرفت و رشد سازمان است. مدیریت منابع انسانی بر سرمایه‌گذاری روی کارکنان، تضمین ایمنی آن‌ها و مدیریت تمام جنبه‌های نیروی انسانی، از استخدام گرفته تا جبران خسارت و پیشرفت آنان تمرکز دارد. مدیر منابع انسانی اطمینان حاصل می‌کند که یک سازمان استعدادهای برتر را جذب می‌کند، توسعه میدهد و حفظ می‌کند. همچنین، برای پرورش محیط کاری تلاش می‌کند که در عین مثبت و انگیزه‌بخش بودن، با قوانین و مقررات کار مطابقت داشته باشد.
تفاوت مدیریت منابع انسانی با مدیریت سرمایه های انسانی
در بسیاری از مواقع ممکن است اصطلاح مدیریت منابع انسانی با مدیریت سرمایه های انسانی یا HCM (Human Capital Management) اشتباه گرفته شود. این دو مفهوم با وجود داشتن شباهت‌های فراوان، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در واقع می‌توان گفت که HCM یک نسخه‌ی به‌روزتر از HRM است که به جنبه‌های بیش‌تری از مدیریت نیروی انسانی می‌پردازد. در HRM، تاکید روی مدیریت نیروی کار مانند استخدام و آموزش آن‌ها و ارزیابی عملکرد کارکنان است. در حالی که HCM به دنبال رشد و توسعه‌ی مهارت کارکنان در راستای پیشرفت سازمان و رسیدن به اهداف تجاری است.
شرح وظایف مدیر منابع انسانی
تمامی مسئولیت‌ها و وظایف HR برای عملکرد صحیح یک سازمان نقشی ضروری را ایفا میکنند. در ادامه، برخی از وظایف اولیه‌ی این نقش آورده شده است:
استخدام
مدیر منابع انسانی بر کل فرایند استخدام نظارت دارد؛ از تجزیه و تحلیل شغل و ایجاد شرح وظایف دقیق گرفته تا جذب استعداد و آماده کردن افراد برای حضور در سازمان. آن‌ها اطمینان حاصل میکنند که سازمان گزینه‌های مناسب را برای پر کردن موقعیت‌های شغلی خالی استخدام می‌کند و استخدام‌های جدید به‌راحتی در نقش های خود مشغول به کار می‌شوند.
تعریف شرح شغلی
یکی از وظایف مدیر منابع انسانی، تجزیه و تحلیل کامل شغل‌های موجود در یک سازمان است تا الزامات و مسئولیت‌های مربوط به پست‌های مختلف را درک کند. داشتن این اطلاعات، او را قادر می‌سازد تا شرح وظایف دقیقی از هر پست تعریف کند که دقیقاً نیازهای سازمان را منعکس کرده و به پیشرفت کسبوکار منجر شود.
استعدادیابی
در فرایند استخدام برای یک پست، ممکن است کاندیدهای متعددی وجود داشته باشند. مدیر HR این وظیفه را برعهده دارد تا فرایند استخدام را از لحظه‌ی انتشار آگهی‌های شغلی، دریافت و بررسی رزومه‌ها تا انجام مصاحبه و انتخاب بهترین کاندیدها مدیریت کند.
معارفه و آشناسازی
پس از استخدام مناسب‌ترین گزینه، یکی دیگر از وظایف مدیر منابع انسانی، معارفه و آشنا کردن نیروی جدید با فضای کار سازمان است. این کار می‌تواند شامل طراحی و اجرای برنامه‌های گوناگون برای کمک به عضو جدید تیم برای سازگار شدن با فرهنگ شرکت و اعضای دیگر آن باشد.
روابط کارکنان
مدیریت روابط کارکنان یک جنبه حیاتی از شغل مدیر سرمایه های انسانی است. این شامل حل و فصل تضادهای محل کار، ارتقای مشارکت کارکنان و اجرای سیستم هایی برای بازخورد منظم کارکنان است. با ایجاد یک محیط کاری هماهنگ، مدیران منابع انسانی به حفظ روحیه و بهره وری بالا کمک می کنند.
حل تعارض
با توجه به این‌که افرادی که در یک سازمان مشغول به کار می‌شوند از نظر سنی و فرهنگی تفاوت دارند، احتمال به وجود آمدن تضاد یا تعارض در ارتباطات میان کارکنان چندان بعید نیست. بنابراین رسیدگی و حل و فصل تضادهای محل کار در سریع‌ترین زمان ممکن برای حفظ یک محیط کاری مثبت، یکی دیگر از وظایف مهم HR است.
تعامل کارکنان
برای این‌که نیروهای متخصص و باتجربه در سازمان برای طولانی‌مدت باقی بمانند و به پیشرفت کسبوکار کمک کنند، مدیر منابع انسانی باید همواره اجرای طرح‌هایی برای تقویت روحیه و مشارکت کارکنان، مانند بازخورد 360 درجه و اهدای پاداش به کارکنان را در نظر داشته باشد.
بازخورد اعضای تیم
در کنار مبنا قرار دادن بازخورد کارکنان برای استفاده در سیستم پاداش، این نظرات می‌توانند به مدیران کمک کنند تا نگرانی‌های اعضای تیم خود را بهتر درک کنند و شرایط آن‌ها در محل کار را بهبود بخشند. این اقدام در نهایت به افزایش بهره‌وری سازمان و پیشرفت کسبوکار منجر خواهد شد.
آموزش و توسعه
شناسایی نیازهای آموزشی و سازمان‌دهی برنامه‌های توسعه‌ی حرفه‌ای کارکنان از وظایف کلیدی مدیران منابع انسانی است. علاوه‌بر این، وظیفه‌ی دیگر آن‌ها این است که به فکر توسعه‌ی مدیران و رهبران آینده‌ی سازمان نیز باشند و فرصت‌هایی را برای کارکنان ایجاد می کنند تا مهارت های خود را افزایش دهند و در شغل خود پیشرفت کنند.
نیازسنجی آموزشی و برنامه‌ریزی توسعه
مدیریت منابع انسانی شامل شناسایی شکاف‌هایی که در مهارت‌ها و دانش کارکنان وجود دارد نیز می‌شود. پس از درک این شکاف‌ها، مدیر منابع انسانی موظف است به طراحی و مدیریت برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌ها و ایجاد فرصت‌های آموزش مداوم برای کمک به رشد حرفه‌ای کارکنان بپردازد.
مدیران منابع انسانی سیستم‌های ارزیابی عملکرد را طراحی و پیاده‌سازی میکنند، استانداردهای عملکرد را تعیین میکنند و بازخورد و مربی‌گری منظمی را به کارکنان ارائه می‌دهند. این کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که کارکنان به اهداف خود می رسند و به طور موثر در موفقیت سازمان کمک می کنند.
سیستم‌های ارزیابی
در مدیریت منابع انسانی به سیستم‌هایی نیاز است تا ارزیابی عملکرد به‌صورت منظم و همراه با تعیین معیارها و روش‌های ارزیابی متنوع انجام شود که این کار برعهده‌ی مدیر منابع انسانی خواهد بود.
تعیین هدف
برای دستیابی به نتایج مطلوب، لازم است مدیر منابع انسانی با آگاه بودن از چهارچوب‌های هدف‌گذاری استاندارد مانند S.M.A.R.T و MBO، اهدافی استاندارد، واضح و همسو با اهداف سازمانی برای افراد سازمان تعریف کند.
سیستم پاداش و مزایا
یکی دیگر از وظایف حیاتی مدیران منابع انسانی، پیدا کردن راه‌هایی برای پاداش دادن و قدردانی از کارکنان برجسته است. با این کار، علاوه‌بر تشویق کارکنان متخصص به ادامه‌ی همکاری با سازمان، فضای رقابتی برای تشویق سایر کارکنان نیز ایجاد می‌شود.
مدیریت مزایای شغلی
علاوه‌بر حقوق و بیمه شغلی که جزو ضرورت‌های همکاری است، یک مدیر HR باید به مدیریت مزیت‌های شغلی دیگر مانند بیمه‌ی تکمیلی، برنامه‌های بازنشستگی و... نیز بپردازد.
مدیریت حقوق و دستمزد
فرایندهای پرداخت حقوق و دستمزد باید توسط مدیر نظارت شوند تا از پرداخت دقیق و به‌موقع حقوق کارکنان اطمینان حاصل شود.
مدیریت مسائل حقوقی
آگاهی داشتن از قوانین گوناگون کار و اصول تعریف‌شده توسط وزارت کار، از دیگر وظایف حیاتی یک مدیر منابع انسانی به شمار می‌رود و به کسبوکار کمک می‌کند تا فعالیت خود را به‌شکل قانونی ادامه دهد.
ایمنی در محل کار
علاوه‌بر اطلاع داشتن از اصول استاندارد مربوط به حقوق کارکنان که توسط وزارت کار تعین می‌شود، مدیر HR باید مدیریت مقررات ایمنی و بهداشت محیط کار را نیز برعهده داشته باشد تا محیط کاری ایمن برای کارکنان سازمان خود فراهم کند.
به‌روز بودن سیاست‌ها
در راستای همسو بودن با استانداردهای قانونی و عرف، مدیر منابع انسانی باید به به‌روزرسانی خط مشی‌ها و سیاست‌های مدیریت منابع انسانی بپردازد و از بهترین شیوه‌ها کمک بگیرد.
برنامه‌ریزی استراتژیک
مدیران منابع انسانی در همسوسازی استراتژی های منابع انسانی با اهداف کسبوکار نیز نقش مهمی دارند.
برنامه‌ریزی نیروی کار
برای پیشرفت مستمر سازمان، واحد منابع انسانی یک سازمان باید همواره نیازهای آینده‌ی نیروی کار خود را پیش‌بینی کند و همواره از وجود افراد مناسب در سازمان مطمئن باشد.
مهارت‌های مورد نیاز مدیر منابع انسانی
برای موفقیت، مدیران منابع انسانی به ترکیبی از آموزش، تجربه و مهارت نیاز دارند.
سوابق تحصیلی
بیش‌تر موقعیت‌های مدیریت سرمایه های انسانی حداقل به مدرک لیسانس در منابع انسانی، مدیریت بازرگانی یا رشته‌های مرتبط نیاز دارند. در مقطع تحصیلات تکمیلی نیز داشتن مدارکی مانند کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی یا MBA مزیت ایجاد میکنند.
مهارت‌های کلیدی
مدیران منابع انسانی باید دارای مهارت‌های ارتباطی و بین فردی قوی، توانایی‌های پیشرفته‌ی حل مسئله و حل تعارض و مهارت‌های رهبری برای الهام بخشیدن و مدیریت تیم خود باشند. همچنین مهارت تحلیل برای تصمیم‌گیری‌های داده‌محور نیز ضروری است.
سوابق کاری
معمولاً سازمان‌ها برای پست مدیریت منابع انسانی خود، خواستار شخصی با تجربه‌ی قابل توجهی در این حوزه هستند. بر همین اساس انتظار می‌رود مدیر منابع انسانی یک سازمان، در طی سال‌ها تجربه، خود را به‌عنوان شخصی دقیق و رهبری موثر ثابت کرده باشد.
نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی
در دنیای امروز، استفاده از تکنولوژی برای مدیریت بخش‌های گوناگون سازمان رواج پیدا کرده است. نرم‌افزار ERP یکی از سیستم‌هایی است که با داشتن ماژول مدیریت منابع انسانی، مدیریت یکپارچه‌ی این قسمت را همراه با بخش‌های دیگر مانند حسابداری و... امکان‌پذیر ساخته است. به جز این ماژول، مدیران منابع انسانی می‌توانند از ابزارهای نرم‌افزاری دیگری نیز برای ساده کردن وظایف خود و بهبود کارایی سازمان بهره بگیرند. برخی از این نرم‌افزارها عبارتند از:
سیستم ردیابی متقاضی یا ATS (Applicant Tracking System): مدیریت فرایندهای استخدام.
سیستم اطلاعات منابع انسانی یا HRIS (Human Resources Information System): ذخیره و مدیریت داده‌های کارکنان، حقوق و دستمزد و مدیریت مزایا.
نرم‌افزار مدیریت عملکرد: تسهیل ارزیابی عملکرد، تعیین هدف و ارزیابی کارکنان.
سیستم مدیریت یادگیری یا LMS (Learning Management System): ارائه و پیگیری برنامه‌های آموزشی و توسعه‌ی کارکنان.
بنابراین، نقش مدیر منابع انسانی در شکل دادن به نیروی کار و کمک به موفقیت کلی یک سازمان ضروری است. برخورداری از ترکیبی از مهارت‌ها، صلاحیت‌ها و تجربیات مورد نیاز برای این نقش تضمین می‌کند که مدیران منابع انسانی برای رویارویی با چالش‌های مدیریت منابع انسانی سازمان به‌خوبی مجهز هستند.
تماس
درخواست دمو