ESB چیست ؟ مدیریت یکپارچه و سرویس ها و API های سازمان

امروزه با گسترش ارتباطات سازمانی و سیستمی شدن فعالیت‌ها و نیاز روز افزون به تبادل اطلاعات، نیاز سازمان‌ها به معماری‌های نوین اطلاعاتی بیش از پیش شده است. از این رو معماری سرویس گرا (SOA) و استفاده از وب سرویس‌ها یک راه حل موثر جهت حل مشکلات پیش رو است. نحوه تعامل سرویس‌ها یکی از کلیدی‌ترین اجزا در پیاده‌سازی یک معماری سرویسگرای موفق است. معماری سرویس گرا قابلیت‌هایی مانند استفاده مجدد، قابلیت نگهداشت، افزایش اطمینان و کاهش هزینه، مستقل بودن از زبان برنامه نویسی و سیستم عامل، ارتباط در بسترهای مختلف، تضمین امنیت اطلاعات و بسیاری موارد دیگر را به ارمغان می‌آورد. با رویکرد سرویس‌گرا می‌توان راه حل‌هایی ارائه داد که به مرز دامنه‌های سامانه و سازمان محدود نیستند. همچنین می‌توان در سازمانی که دارای سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی مختلف در پلتفرم‌های متفاوت است، راه حلی یکپارچه با استقلال زیاد مستقر نمود که جریان متنوع و ناهماهنگ کار را تضمین کند.

با ارائه یکپارچه‌ساز هوشمند علاوه بر گذرگاه خدمات سازمانی محصولات و خدمات مرتبط با APIهای مورد نیاز سازمان‌ها را ارائه می‌دهد.

بررسی روند جهانی

نیاز به اتوماسیون در فرآیندهای کسب‌وکار و تجزیه و تحلیل برای افزایش تقاضا برای نرم‌افزار مبتنی بر گذرگاه خدمات سازمانی نیاز به خودکارسازی فرآیندهای تجاری داخلی و خارجی، بازار جهانی خدمات سازمانی را پر رونق کرده است. داده‌های‌ تولید شده به صورت جهشی در حال افزایش است، اما این حجم عظیم از داده‌ها برای استفاده از آن نیاز به مرتب‌سازی، قالب‌بندی و تجزیه و تحلیل دارند. معماری گذرگاه خدمات سازمانی می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا فرآیندهای خود را خودکار کنند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا فرآیندهای تجاری را به سرعت تجزیه و تحلیل و خودکار کنند. در مدیریت فرآیند کسب‌وکار برای کارآمدتر کردن گردش کار سازمان استفاده می‌شود. امروزه شرکت‌ها می‌خواهند خدمات را با تامین کنندگان، شرکا و مشتریان خود ادغام کنند. معماری بازار گذرگاه خدمات سازمانی به کاربران کمک می‌کند تا برنامه های کاربردی انعطاف‌پذیرتری ایجاد کنند که امکان واکنش سریع به شرایط متغیر بازار را فراهم می‌کند. شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌های پذیرش برای شرکت‌های کوچکتر به سمت مدل پرداخت به ازای استفاده تغییر می‌کنند. بنابراین، پذیرش گسترده رایانش ابری هزینه‌ها را کاهش می‌دهد و منجر به رشد صنعت گذرگاه خدمات سازمانی می‌شود.

بر همین اساس گزارشات جهانی بازار نرم افزار گذرگاه خدمات سازمانی در سال 2020، 0.8 میلیارد دلار ارزش گذاری شد و انتظار می‌رود تا سال 2026 به 1.2 میلیارد دلار برسد که نشان دهنده رشد این صنعت در جهان است.

 

 

 

و به گزارش سایت expert market reaserch بیشتر این خدمات در فضای ابری صورت خواهد گرفت:

و مطابق با تحقیقات انجام شده تا کنون گذرگاه خدمات سازمانی بیشتر در صنایع بانکی و موسسات مالی صورت گرفته که خلاء در صنایع دیگر احساس می‌شود:

همچنین نیاز فزاینده به APIها برای تقویت تحول دیجیتال به طور قابل توجهی به رشد بازار کمک کرده است. ارتباط رو‌به‌رشد با استفاده از تجربه گوشی‌های هوشمند و رسانه‌های اجتماعی شاهد تغییر در عادات مشتری بوده و بنابراین عامل محرک بازار است. مدیریت API اساساً در مورد تمرکز کنترل برنامه نویسی API است که شامل تجزیه و تحلیل، کنترل دسترسی، سازگاری و فرآیندهای کاری مهندسی می‌شود. لذا طبق گزارش Market reaserch بازار مدیریت API نیز رشد چشمگیری تا سال 2028 خواهد داشت.

بررسی بازار ایران

بازار ایران نیز به تبع بازارها دنیا و با توجه به استفاده روز افزون شرکت‌ها و سازمان‌ها از تکنولوژی‌های روز نیاز به استفاده از خدمات یکپارچه ساز روز‌به‌روز نمایان‌تر می‌شود. علاوه بر این وجود ساختارهای یکپارچه و پلتفرم های کنترل کننده کل کسب‌وکار سرعت ارائه خدمات را افزایش داده و باعث مزیت رقابتی در بازار می‌شود. که در بازار ایران خلاء فراوانی در صنایع مختلف دیده می‌شود.

همچنین مبحث API به عنوان توانمندساز تحول دیجیتال یاد می‌شود که ابتدا در صنعت مالی و بانکداری باز استفاده شد. در واقع با رشد فینتک‌ها و بانکداری باز، بحث عرضه باز سرویس‌ها (Open API) حسابی داغ شده و فرصتی است برای سازمان‌ها که سرویس‌های ارزشمندی را ارائه کنند.

خلاء موجود در بازار (تعریف مشکل)

عموما سازمان‌ها و شرکت‌هایی که برای دریافت یا ارائه خدمات خود به صورت آنلاین فعالیت می‌کنند باید از وب سرویس استفاده کنند. تا زمانیکه تعداد وب سرویس‌ها زیاد نیست یا عملکرد وب سرویس مهم و حیاتی نیست، ایجاد خطا یا نقص باعث بروز مشکلات مهمی برای یک شرکت یا سازمان نمی‌شود اما با استفاده روز افزون از این خدمات نیازها و خطراتی را برای سازمان به همراه دارد که در زیر به آن می‌پردازیم:

1. افزایش وب سرویس‌های سازمانی و نیاز به ارتباطات ساختاری منظم بین آن‌ها
2. سازمان‌های دارای زیر مجموعه‌های زیاد و نیاز شدید به معماری استاندارد برای پیاده‌سازی وب سرویس‌های سازمان
3. افزایش وب سرویس‌ها منجر به افزایش نیروی فنی و صرف هزینه‌های زیادی برای نگهداری زیرساخت قدیمی و ارتباطات نقطه به نقطه می‌شود .
4. نیاز به کاهش خطا در تراکنش‌های مالی و کاهش ضررهای مالی ناشی از این خطاها
5. نیاز به قطع نشدن سرویس‌گیرندگان به منبع خود که باعث اتلاف وقت و از دست دادن فرصت‌ها می‌شود.
6. به دسته بندی‌های فوق می‌‎توان نمونه‌‎های دیگری نیز اضافه کرد. طبق بررسی که کارشناسان فنی، در سازمان‌های مختلف انجام داده‌اند، سازمان‌ها به علل مختلف از معماری خاصی برای ارتباطات وب سرویس‌ها استفاده نمی‌کنند و بیشتر سرویس‌ها ارتباطات دو به دو یا نقطه به نقطه دارند که این موضوع با زیاد شدن وب سرویس‌ها در سازمان‌ باعث بروز مشکلات مختلف نظیر عدم کنترل و نظارت، عدم توسعه پذیری، افزایش زمان اصلاح ایرادات فنی و ... می‌گردد.

 هر یک از چالش‌های عنوان شده فوق را می‌توان چالش مدیریت و یکپارچه سازی وب سرویس‌ها نامید که منجر به افزایش نیاز به سیستم گذرگاه خدمات سازمانی می‌شود.

معرفی گذرگاه خدمات سازمانی

گذرگاه خدمات سازمانی یک پلتفرم یکپارچه‌سازی استاندارد است که پیام‌رسانی، خدمات وب، تبدیل داده‌ها و مسیریابی هوشمند را ترکیب می‌کند تا به طور قابل اعتمادی تعامل تعداد قابل توجهی از برنامه‌های کاربردی ناهمگن را با یکپارچگی تراکنش‌ها متصل و هماهنگ کند. همچنین می‌توان آن را به عنوان یک مدل معماری نرم‌افزاری که برای طراحی و پیاده‌سازی ارتباط بین برنامه‌های نرم‌افزاری متقابل در یک معماری سرویس‌گرا (SOA) استفاده می‌شود، تعریف کرد.

کارکرد  گذرگاه خدمات سازمانی

گذرگاه خدمات سازمانی که با نام ESB در بازار شناخته می‌شود در معماری زیر ساخت سازمان بعنوان یک واسط، بین وب سرویس‌های سازمان و سرویس گیرندگان قرار می‌گیرد (سرویس گیرندگان می‌تواند داخل یا خارج سازمان باشند) و از ارتباط دوبه‌دو که عامل بسیاری از مشکلات است جلوگیری می‌کند. البته این جداسازی به معنای دور کردن سامانه‌ها از حالت یکپارچه نیست؛ اتفاقاً ESB باعث تسهیل فرآیند یکپارچه‌سازی سامانه‌ها و همچنین مستحکم ‌سازی معماری سازمان می‌شود.

پس از استقرار ESB یا همان گذرگاه خدمات سازمانی، فراخوانی کلیه وب سرویس‌ها و سرویس گیرندگان از طریق ESB انجام و کلیه درخواست‌ها به ESB زده می‌شود و ESB درخواست‌ها را به منبع انتقال داده و پاسخ  آن‌ها را پس از دریافت به سرویس گیرندگان تحویل می‌دهد و دارای قابلیت‌هایی نظیر پیام‌رسانی ناهمگام، متعادل‌سازی بار، تبدیل انواع درخواست‌ها (soap, rest, jms, …) است که معماری سازمان شما را مقیاس‌پذیر و منعطف می‌کند.

 

 

 

 

معماری گذرگاه خدمات سازمانی (ESB)

امکانات (Features) اصلی این گذرگاه عبارتند از:

• ایجاد نقطه انفصال یا جداسازی: یکی از مهمترین کارهایی که از طریق این گذرگاه انجام می‌شود جدا کردن مشتریان از ارائه دهندگان خدمات است.
• تبدیل پروتکل انتقال: گذرگاه این امکان را می‌دهد که یک پروتکل ورودی پذیرفته و با یک ارائه دهنده خدمات دیگر در پروتکل دیگری ارتباط برقرار شود.
• مسیریابی: در این گذرگاه پیام های بین سرویس‌ها مسیریابی و همچنین نظارت و کنترل می‌شود.
• تبادل پیام بین سرویس‌ها با ویژگی‌های زیر:
  • ارتقاء پیام: این گذرگاه به شما اجازه می‌دهد تا مشتری را ایزوله کنید و برخی تغییرات اساسی در پیام ایجاد کنید. به عنوان مثال، تغییر قالب تاریخ پیام دریافتی یا افزودن داده‌های اطلاعاتی به پیام‌ها.
  • تحویل پیام: این گذرگاه یک پیام دریافتی را به چندین فرمت و ساختار خروجی تبدیل می‌کند. به عنوان مثال، XML به JSON، XML به اشیاء جاوا.
• حل نمودن اختلاف بین اجزای سرویس
• کنترل استقرار خدمات
• امنیت: گذرگاه خدمات سازمانی از خدمات در برابر دسترسی غیرمجاز محافظت می‌کند.
• هماهنگی فرآیند و هماهنگی خدمات: این گذرگاه جریان فرآیند و خدمات پیچیده تجاری را برای انجام یک عملیات تجاری مدیریت می‌کند. طراحی هماهنگی فرآیند در مورد خدمات تجاری است در حالی که هماهنگی خدمات توانایی مدیریت هماهنگی اجرای واقعی آن‌ها است. همچنین به عنوان یک هماهنگ کننده (کارگزار) متمرکز کار می‌کند که خدمات درگیر را بررسی می‌کند و اجرای عملیات‌های مختلف را هماهنگ می‌کند. این ویژگی از BPEL استاندارد (زبان اجرای فرآیند تجاری) استفاده می‌کند، اما امکان استفاده از نماد مدل سازی فرآیند کسب و کار (BPMN) یا زبان گفتگوی سرویس وب (WSCL) نیز وجود دارد.
• مدیریت تراکنش: گذرگاه خدمات سازمانی توانایی ارائه یک واحد کار را برای یک درخواست تجاری فراهم می‌کند و چارچوبی را برای هماهنگی چندین سیستم متفاوت فراهم می‌کند.

مزایای گذرگاه خدمات سازمانی

استفاده از گذرگاه خدمات سازمانی در معماری خدمات سازمانی به این معنی است که برنامه های اصلی از طریق گذرگاه با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. این تعداد اتصال نقطه به نقطه لازم برای برقراری ارتباط بین برنامه ها را کاهش می‌دهد. انجام این کار، تحلیل نرم افزارهای ساده را آسان می‌کند.

مزایای اصلی ESB عبارتند از:

• انعطاف پذیری بیشتر، زیرا در صورت وجود اصلاحات مورد نیاز، ایجاد تغییرات آسان تر می‌شود.
• ارائه یک پلت فرم استاندارد برای یکپارچه سازی
• مقیاس پذیری بالا: گذری از راه حل های نقطه به نقطه به سطح استاندارد شده از ارتباطات تجاری بین سرویس‌ها (یک گذرگاه اختصاص داده شده)
• ارائه خدمات استاندارد آماده برای یکپارچگی
• پیکربندی بالاتر به جای رمزگذاری یکپارچه.
• بدون نیاز به سیستم تنظیم مرکزی یا تعدیل کننده

شرح خدمات

خدمات این گذرگاه در راستای چابکی سازمان با استفاده از یکپارچه‌سازی سرویس‌های نرم افزاری و بانک‌های اطلاعاتی صورت می‌پذیرد همچنین خدمات این گذرگاه باعث افزایش امنیت و سهولت مدیریت و مدیریت و مانیتورینگ وب سرویس‌ها می‌شود. خدمات این گذرگاه به شرح زیر ارائه می‌شود:

1. خدمات مشاوره:

• ارزیابی کسب و کار
• شناسایی اهداف کسب و کار و موارد کلیدی استفاده از اتصال
• ارزیابی چالش ها و فرصت ها برای بهبود کسب و کار از طریق یکپارچه سازی
• ارائه توصیه‌هایی برای رسیدن به وضعیت مطلوب در آینده
• کمی کردن فرصت ارزش برای سازمان
• ارائه نقشه راه برای اجرای گذرگاه خدمات سازمانی و دریافت API های مورد نیاز: از طریق یک فرآیند چهار مرحله‌ای :
  • • کشف: مصاحبه با ذینفعان کلیدی فناوری اطلاعات و کسب‌وکار برای جمع‌آوری داده‌ها در مورد اولویت‍‌ها، چالش‌های فعلی و فرصت‌های بهبود
    • تجزیه و تحلیل: بررسی یافته‌ها با استفاده از معیارها، بهترین شیوه‌ها و تجربیات مشتریان دیگر
    • راه حل: ایجاد توصیه‌های جامع و ارزیابی تأثیر بالا و پایین بر تجارت شما
    • ارائه: ارائه یافته‌ها به ذینفعان کلیدی و همسویی با مراحل بعدی برای اجرا

2. خدمات استقرار:

• ترکیب یا هماهنگی و ارائه چند سرویس در قالب یک سرویس با به کارگیری منطق تعریف شده
• تبدیل قالب‌ها و پروتکل‌های پیغام‌رسانی به یکدیگر
• اعتبارسنجی درخواست‌ها و پاسخ‌ها در سامانه‌های مختلف همچنین ذخیره این درخواست‌ها و پاسخ‌ها
• ارائه ابزار خاص تحلیل و پایش گذرگاه سرویس سازمانی با داشبوردها و نمودارهای گرافیکی
• مدیریت امنیت (احراز هویت، مجوزدهی و استحقاق) که به صورت متمرکز انجام شود.
• ایجاد ارتباط امن و قابل اتکا میان همه انواع سامانه‌ها و برنامه‌ها
• مدیریت شرح و تعریف پیام‌ها و قالب‌های مختلف آن‌ها

3. خدمات پشتیبانی

• پاسخگویی به کاربر معرفی شده
• نصب و راه‌اندازی و پیکربندی و به‌روزرسانی پایگاه داده و محصولات وابسته به آن

پشتیبانی و تعریف رویه‌ها و سیاست‌های Backup & Recovery

• نگهداری مبحث Database Security ایجاد و پیاده‌سازی Userها و Roleها و Grantها
• اجرای trouble shooting و ارائه مشاوره به تیم‌های پیاده‌سازی
• نگهداری سرورها
• به‌روزرسانی مستندات: شامل راهنمای استفاده و  تحلیل و مدیریت نیازمندی‌های اعلام شده از سوی کارفرما
• توسعه سامانه برای پاسخ به نیازمندی‌های کارفرما و بر اساس توافق طرفین
• کنترل سرویس‌های فعال و غیرفعال‌کردن سرویس‌های غیرضروری روی سرورهای تحت پوشش سامانه.
• بروزرسانی‌ سیستم‌عامل به لحاظ نسخه سیستم‌عامل و پچ‌ها در صورت درخواست کارفرما
• سیاست‌های امنیتی در حوزه نگهداری و مانیتورینگ سرور
• محدودسازی پورت‌های باز سرور به‌نحوی‌که پورت‌های سرویس‌دهنده تنها در اختیار کاربران قرار گیرد و حذف سایر پورت‌های غیرضروری
• تحویل کلیه نام‌های کاربری و رمز‌های عبور سرور به نماینده کارفرما بصورت محرمانه.

4. خدمات مدیریت API:

• قابلیت انتشار و عرضه انواع APIها (و استانداردسازی عرضه APIها و فراخوانی آن‌ها)
• مدیریت سطح دسترسی: احراز هویت و مجوز دسترسی سیستم‌ها به یکدیگر و کاربران به سرویس‌ها
• مدیریت نرخ دسترسی و اعمال سیاست‌ها و قوانین به کارگیری
• مدیریت سرویس‌ها شامل: پایش و نظارت (monitoring)، ثبت حداکثری وقایع (Logging)، نسخه‌بندی و مدیریت ویرایش، مدیریت پشتیبانی، مدیریت کاربران (Accounting) مدیریت و توزیع بار در جهت حفظ حداکثر گذردهی
• اندازه ‌گیری و تحلیل میزان مصرف هر کدام از ذینفعان (شرکاء/توسعه‌دهندگان/ کاربر نهایی) و تولید قبض
• گردآوری و تحلیل داده‌های آماری کلان سیستم

5. خدمات آموزشی

• آموزش به واحدهای معرفی شده از طرف کارفرما
• آموزش موارد جدید و تغییرات

بازار هدف این خدمات

 حجم زیاد داده‌ها و تنوع سرویس‌های استفاده شده در سازمان‌ها در صنایع مختلف به خصوص صنایعی که دارای ابعاد سازمانی بزرگتری هستند،  مشکلات عمدهای را برای سازمان‌ها به وجود آورده است. این سازمان‌ها در صنایع مختلف جزء بازار هدف ما برای دریافت گذرگاه خدمات سازمانی هستند. این صنایع به شرح زیر است:

• انواع بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری
• وزارت اقتصاد و دارایی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
• سازمان بورس و اوراق بهادار ، سازمان هواپیمایی کشوری ، ستاد برگزاری انتخابات
• شرکت‌های ارتباطی نظیر همراه اول، رایتل و ...
• برقراری ارتباط دفاتر پخش، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، فروشگاه‌ها، سازمان گمرک و نهادهای نظارتی