بسیاری از تولیدکنندگان از شاخصهای کلیدی عملکرد (KPI) استفاده میکنند که میزان موفقیت جنبههای مختلف عملیات آنها را ارزیابی میکند، از عملکرد کارکنان گرفته تا هزینههای مواد و بهرهوری داراییها.
اما کدام KPIها دیدگاه جامعتری ارائه میدهند؟ کدام KPIها مفیدترین اطلاعات را برای صنعت یا نقش شما فراهم میکنند؟ و تولیدکنندگان چگونه این دادههای دقیق را به اقدامات مؤثر تبدیل میکنند؟
برای پاسخ به این سؤالات و موارد بیشتر، ما ۱۴ شاخص کلیدی عملکرد برتر برای تولید در قرن ۲۱ را انتخاب کردهایم. برای آشنایی با این شاخصها تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
عملکرد تحویل بهموقع: پستچی دقیق
تحویلهای دیرهنگام پراکنده میتواند نشانهای از مشکلات بزرگتر در فرآیند تولید باشد. مشکلات مداوم ممکن است نشاندهنده این باشد که سازمان شما تعاریف روشنی از زمانبندی تحویل در توافقات خود با تأمینکنندگان بالادستی ندارد. در هر صورت، عملکرد تحویل بهموقع اولین خط دفاعی شما در برابر گلوگاههای تولید است. این شاخص باعث افزایش حفظ مشتری، تسهیل نگهداری پیشگیرانه و ایجاد مسئولیتپذیری در همکاریهای تجاری میشود.
- جزئیات: عملکرد تحویل به موقع
- Od = تعداد سفارشهای تولید شده و تحویل داده شده بهموقع
- Op = تعداد کل سفارشهای تولید شده
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر زنجیره تأمین، مدیر تولید، مدیر فروش
- هدف: بالا
نکته حرفهای: عملکرد تحویل بهموقع بیشتر از اینکه به کمیت وابسته باشد، به برنامهریزی و زمانبندی بستگی دارد. از سیستم ERP خود برای محاسبه این KPI استفاده کنید و از خود بپرسید که آیا محصولات مناسب را در زمان مناسب تولید میکنید یا خیر.
بهرهوری: "استاد سازنده"
آیا واحد تولیدی شما به اهداف تولیدی خود دست یافته است؟ بهرهوری، معیاری قابل اندازهگیری برای ارزیابی میزان تحقق انتظارات شما از عملیات تولیدی در بازههای زمانی روزانه، ماهانه، فصلی یا سالانه است. میتوانید این KPI را متناسب با اهداف کوتاهمدت یا بلندمدت تنظیم کنید تا مشخص شود که تیم شما چه زمانی و تا چه حد به اهداف تعیینشده رسیده است.
- جزئیات: بهرهوری
- Pa = تولید واقعی به واحد یا حجم در یک دوره
- Pt = هدف تولید برای همان دوره
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر تولید، مدیر مالی (CFO)، برنامهریز تولید
- هدف: نزدیک به 100٪
نکته حرفهای: اگر درصد بهرهوری شما بهطور قابلتوجهی کمتر یا بیشتر از ۱۰۰٪ است، احتمالاً پیشبینی درستی انجام ندادهاید. قبل از تعیین اهداف تولیدی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت، با متخصصان تجهیزات مشورت کنید تا از ظرفیت واقعی ماشینآلات خود اطلاع پیدا کنید. این کار به شما کمک میکند که اهداف غیرقابل دسترس تعیین نکنید یا ظرفیت واقعی را دستکم نگیرید.
نرخ ضایعات تولید: "جمعآوریکننده کنجکاو"
محصولات هدررفته هزینههای تولید را افزایش داده و بر درآمد تأثیر منفی میگذارند. با اندازهگیری نرخ ضایعات تولید، تصمیمگیرندگان میتوانند عوامل احتمالی تولید کالاهای غیرقابل استفاده را شناسایی کنند.
- آیا مواد اولیه تأمینشده مطابق با استانداردها هستند؟
- آیا کارگران خط تولید همگی طبق یک استاندارد مشخص کار میکنند؟
- آیا تیمهای تعمیر و نگهداری به منابع کافی دسترسی دارند؟
برای پاسخ به هر یک از این سؤالات، ابتدا باید لحظهای را شناسایی کنید که نرخ ضایعات تولید از حد مجاز فراتر میرود.
- جزئیات: نرخ ضایعات تولید
- St = محصولات ضایعاتی در دوره زمانی t
- Pt = تعداد کل محصولات تولید شده در دوره زمانی t
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: برنامهریز تولید، خریدار، خرید، مدیر مالی (CFO)
- هدف: کم
نکته حرفهای: میانگین درصد نرخ ضایعات تولید در صنایع مختلف متفاوت است. اما صرفنظر از اینکه چه محصولی تولید میکنید، این عدد باید تا حد امکان نزدیک به صفر باشد. برای کاهش نرخ ضایعات بالا، بهدنبال ریشهیابی مشکل در هر دو بخش طراحی و فرآیند تولید باشید.
زمان چرخه تولید: "سرعتسنج محتاط"
سرعت در تولید یک شمشیر دو لبه است. تولید سریع میتواند رقابتپذیری در بازار را افزایش دهد، اما در عین حال ریسکهای بیشتری را نیز به همراه دارد. تولیدکنندگان باید تعادل مناسبی را پیدا کنند که در آن بتوانند هم با سرعت و هم با اطمینان تولید کنند.
با اندازهگیری دقیق مدتزمان لازم برای تولید یک محصول از ابتدا تا انتها، میتوانید سفارشها را بهصورت هوشمندانه زمانبندی کرده و به تعداد بیشتری از مشتریان خدمات ارائه دهید.
- جزئیات: زمان چرخه تولید
- Tp = میانگین زمان تولید
- Tm = زمان کل انتقال بین مراحل تولید
- Ti = میانگین زمان بازرسی
- Tq = میانگین زمان صف
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر تولید، برنامهریز تولید، مدیر زنجیره تأمین، مدیر کنترل کیفیت (QC)
- هدف: ثبات در طول زمان
نکته حرفهای: زمان چرخه تولید خود را در فواصل منظم ترسیم کنید تا از ثبات یا تغییرات آن در طول زمان آگاه شوید. یک زمان چرخه ثابت نشاندهنده محیط تولید سالم است.
نرخ بکیدو (Bekidou Rate): "ربات پرانرژی"
تولید (Throughput) در صنایع تولیدی و سایر صنایع با شدت استفاده از داراییها بسیار حائز اهمیت است. اما آیا ماشینهای شما به سطح تولیدی که از آنها انتظار دارید، دست مییابند؟ شما از این موضوع مطلع نخواهید شد مگر اینکه نرخ تولید هر ماشین را بهطور جداگانه با این KPI دقیق که از شرکت تویوتا قرض گرفته شده، رصد کنید.
- جزئیات: نرخ بکیدو
- To = زمان کل عملیاتی بودن یک دستگاه در طول زمان برنامهریزی شده
- Ts = زمان کل زمان برنامهریزی شده برای اجرا
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر تولید، سرپرست نگهداری
- هدف: بالا
نکته حرفهای: نرخ بکیدو خود را برای هر ماشین محاسبه کرده و هر بار که ماشین استفاده میشود، آن را ترسیم کنید تا علائم هشدار را شناسایی کنید. یک نرخ ثابت و پایین میتواند نشاندهنده این باشد که ماشین بهطور کامل استفاده نمیشود، در حالی که یک نرخ ناهماهنگ ممکن است به این معنی باشد که زمان تعمیرات فرا رسیده است.
زمان توقف بهعنوان درصدی از زمان فعال: "تکنسین خوشحال"
زمان توقف (Downtime) پیش میآید، اما باید تنها زمانی اتفاق بیفتد که مدیریت آن را پیشبینی و برنامهریزی کرده باشد. در نهایت، قطع تجهیزات بهصورت پیشبینیشده برای کالیبراسیون یا تعویض قطعات بهتر از این است که زمان را برای حل معماهای یک خرابی کامل تلف کنید. اما همانطور که تولیدکنندگان استراتژیهای نگهداری هوشمندانهتری را اتخاذ میکنند، باید مراقب زمان توقف ناخواسته باشند. این KPI به شما میگوید که زمانی که زمان توقف بیش از حد میشود، باید توجه بیشتری کنید.
- جزئیات: زمان غیرعملیاتی بهعنوان درصدی از زمان عملیاتی
- Mit = زمان کل بیکار بودن دستگاه در دوره زمانی t
- Mot = زمان کل عملیاتی بودن دستگاه در دوره زمانی t
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر تولید، سرپرست نگهداری، مدیر تولید
- هدف: کم
نکته حرفهای: اگر درصد زمان توقف شما بالا است، تنها به توضیحات فنی یا مکانیکی توجه نکنید. گاهی اوقات سادهترین راهحل، آموزش بهتر برای اپراتورهای ماشین یا مدیران شماست.
زمان فعال ماشینآلات: "حرکت دائمی"
ماشینآلاتی که قادر به کار کردن هستند، باید در صورت نیاز کارخانه به تولید، در حالت فعالیت باشند. اگر آنها در حال کار نیستند، چرا؟ اگر مرتباً این سؤال را از خود میپرسید، زمان فعال بودن ماشینآلات میتواند به شما کمک کند تا از میزان نزدیک بودن به ۱۰۰ درصد دسترسی عملیاتی آگاه شوید و زمانی که به طور قابل توجهی از هدف بهینه خود پایین میآیید، متوجه شوید.
- جزئیات: زمان فعالیت ماشین
- At = میانگین کل زمان فعالیت ماشین در دوره زمانی t
- St = زمان کل زمان برنامهریزی شده برای فعالیت ماشین در دوره زمانی t
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: سرپرست خط تولید، سرپرست نگهداری
- هدف: بالا
نکته حرفهای: رصد درصد زمان فعال ماشینآلات خود در طول ماهها میتواند به شما کمک کند تا روندها را شناسایی کرده، برای تعمیرات آینده برنامهریزی کنید و سرمایهگذاریهای جدید در تجهیزات را توجیه کنید.
استفاده از ظرفیت تولید: "مهندس کارآمد"
روی کاغذ، کارخانه شما قادر است که در ظرفیت مشخصی تولید کند. اما در واقعیت، خروجی شما خیلی کمتر از مقداری است که باید باشد. پس چه کاری باید انجام دهید؟ آیا باید در داراییهای بیشتر یا انبار بزرگتر سرمایهگذاری کنید؟
در عوض، بخشی از آن سرمایه را به طراحی یک استراتژی پویا بر اساس استفاده از ظرفیت با این KPI اختصاص دهید. بدانید که چه زمانی از تجهیزات بهطور مؤثر استفاده میکنید و چه زمانی هنوز فضایی برای افزایش تولید و رسیدن به حداکثر ظرفیت دارید.
- جزئیات: بهرهبرداری از ظرفیت تولید
- Ma = تولید واقعی کارخانه
- Mp = تولید پتانسیل کارخانه
- نوع KPI: تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: سرپرست خط تولید، برنامهریز تولید، مدیر تولید، مدیر مالی (CFO)، مدیر فروش
- هدف: بالا
نکته حرفهای: از آنجا که خروجی واقعی تولید شما تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد، درصد استفاده از ظرفیت تولید میتواند یک دیدگاه کلی از نحوه تعادل تقاضا، بهرهوری تولید و دسترسی به منابع به شما بدهد.
چرخش موجودی – فقط کالاهای نهایی: "فروشنده مراقب"
چه مقدار از آنچه که تولید میکنید به درآمد شما اضافه میشود و چه مقدار در انبار گیر کرده و منتظر فروش است؟ یکی از سه KPI مربوط به چرخش موجودی در این کتاب الکترونیکی، KPI برای چرخش موجودی کالاهای نهایی، به شما دیدی از نحوه مؤثر بودن فروش و هماهنگی تولید با تقاضا میدهد، همچنین زمانی که نقدینگی شما در محصولات غیرقابل فروش گیر کرده است.
- جزئیات: گردش موجودی - فقط کالاهای ساخته شده
- Ct = هزینه کل کالاهای فروخته شده (COGS) در دوره زمانی t
- Dft = میانگین ارزش دلاری کالاهای ساخته شده در دوره زمانی t
- نوع KPI: موجودی / فروش / تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر خرید، خریدار، مدیر مالی (CFO)، مدیر تولید، مدیر فروش
- هدف: بالا (به طور کلی)
نکته حرفهای: برای اندازهگیری هر یک از KPIهای مربوط به چرخش موجودی، ابتدا باید روش هزینهگذاری موجودی را برای محاسبه ارزش متوسط انتخاب کنید: هزینه واقعی، هزینه میانگین وزنی یا هزینه استاندارد. اگر درصد چرخش موجودی کالاهای نهایی شما خیلی پایین است، ممکن است به دلیل پیشبینی ضعیف فروش یا بینظمی بین تیمهای تولید و فروش باشد.
چرخش موجودی - کار در جریان: "حذفکننده انتهای شلخته"
مشابه چرخش موجودی کالاهای نهایی، چرخش موجودی کار در جریان به شرکتها کمک میکند تا از رکودهای مرتبط با محصولات آگاه شوند. تفاوت این KPI در این است که تمرکز آن بر روی کالاهایی است که هنوز در حال تولید هستند. مقادیر پایین در این شاخص ممکن است نشاندهنده گلوگاههایی در فرآیند تکمیل کار باشد که تولیدکنندگان را مجبور میکند تا بخش زیادی از نقدینگی خود را صرف خرید و مدیریت مواد اولیه کنند.
- جزئیات: گردش موجودی - کار در حال فرآیند (WIP)
- Ct = هزینه کل کالاهای فروخته شده (COGS) در دوره زمانی t
- Dwt = میانگین ارزش دلاری کار در حال فرآیند در دوره زمانی t
- نوع KPI: موجودی / تولید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر زنجیره تأمین، خرید، مدیر تولید
- هدف: بالا (به طور کلی)
نکته حرفهای: مقادیر بالای چرخش موجودی همیشه ایدهآل نیستند. برای مثال، اگر یک تولیدکننده خیلی سریع موجودی کالاهای خود را تمام کند، ممکن است مشتریان بالقوه را به سمت رقبا هدایت کند.
چرخش موجودی – فقط مواد اولیه: "مرتبکننده کمد"
آیا شما برای مدیریت موجودی مواد اولیه هزینه زیادی میکنید؟ آیا کارکنان از موجودیهای آسیبدیده یا غیرقابل استفاده شکایت دارند؟ آیا آنها زمان زیادی را صرف جستجوی قطعات مناسب در میان انبوهی از پیچ و مهرهها میکنند؟ یک KPI چرخش موجودی مواد اولیه مشخص میکند که آیا واحدهای تولیدی مواد را بهطور یکنواخت مصرف میکنند یا باید استراتژیهای تأمین خود را تنظیم کنند.
- جزئیات: گردش موجودی - فقط مواد خام
- Ct = هزینه کل کالاهای فروخته شده (COGS) در دوره زمانی t
- Drt = میانگین ارزش دلاری مواد خام در دسترس در دوره زمانی t
- نوع KPI: موجودی / خرید
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر زنجیره تأمین، مدیر موجودی، خریدار، مدیر مالی (CFO)
- هدف: بالا (به طور کلی)
نکته حرفهای: نگاه کردن به موجودی مواد اولیه به شما کمک میکند تا ارزیابی کنید که چقدر بهطور مؤثر خرید میکنید. بهطور کلی، میخواهید این نرخ بالا باشد زیرا موجودی زیاد مواد اولیه بهصورت "فقط در صورت نیاز" (Just in Case) به جای موجودی "فقط به موقع" (Just in Time) باعث مسدود شدن نقدینگی مورد نیاز در بخشهای دیگر کسبوکار یا جمع شدن گرد و غبار در انبار میشود.
هزینه ضایعات بهعنوان درصدی از درآمد کارخانه: "کسبوکار صرفهجو"
یک پیچ هدررفته یا تکهای از ضایعات فلزی که اندازه آن یکچهارم اینچ است، ممکن است یک تولیدکننده را به مشکلات مالی جدی نیندازد، اما فرآیندهایی که منابع را بهطور غیرضروری هدر میدهند، میتوانند در طول زمان باعث آسیب شوند. بدتر از آن، بسیاری از تولیدکنندگان این ضررها را حساب نمیکنند زیرا آنها بهعنوان تهدیدی که ارزش توجه داشته باشد، نمیبینند. کسبوکارها میتوانند با بررسی اینکه این KPI چقدر پایین میآید، از انباشت زیاد ضایعات جلوگیری کرده و از تأثیر منفی آن بر سود خود پیشگیری کنند.
- جزئیات: هزینه ضایعات بهعنوان درصدی از درآمد کارخانه
- Dst = ارزش دلاری کل کالاهای ضایعاتی در دوره زمانی t
- Rt = کل درآمد تولید شده توسط کارخانه در دوره زمانی t
- نوع KPI: کیفیت
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر زنجیره تأمین، خریدار، برنامهریز تولید
- هدف: پایین
نکته حرفهای: این KPI مشابه نرخ ضایعات تولید است، اما با تمرکز مالی. هرچه درصد هزینه ضایعات شما پایینتر باشد، کارخانه شما کارآمدتر عمل میکند. از نرمافزارهای طراحی به کمک کامپیوتر (CAD) و مهندسی به کمک کامپیوتر (CAE) برای کاهش درصد ضایعات خود استفاده کنید.
کاهش موجودی بهعنوان درصدی از موجودی کل: "کارآگاه دقیق"
چه از این KPI برای نظارت بر موجودی مواد اولیه، موجودی کار در جریان یا موجودی محصولات نهایی استفاده کنید، تغییرات آن میتواند اطلاعات زیادی در مورد نحوه مدیریت این کالاها به شما بدهد. بهعنوان مثال، جعبههایی از بردهای مدار خراب ممکن است نشاندهنده نحوه اشتباه در هنگام تأمین یا شیوههای ضعیف ذخیرهسازی باشند.
- جزئیات: کاهش موجودی بهعنوان درصدی از کل موجودی
- Cs = هزینه کل ناشی از کاهش موجودی
- I = ارزش کل موجودی در دسترس
- نوع KPI: کیفیت
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر موجودی، خریدار، مدیر زنجیره تأمین، برنامهریز تولید
- هدف: پایین
نکته حرفهای: درصد بالای کاهش موجودی ممکن است نشاندهنده مشکلاتی مانند دزدی موجودی، آسیب، شمارش نادرست، واحدهای اندازهگیری غلط، تبخیر یا مشکلات مشابه باشد.
بازگشتها بهعنوان درصدی از کالاهای فروختهشده: "بهبود دهنده دائمی"
بازگشت یک محصول همیشه دلیل نگرانی نیست. اما زمانی که تعداد زیادی محصول به کارخانه شما باز میگردد، ممکن است نشانهای از مشکلات عمیقتری با یک دسته خاص از کالاها باشد، مانند مونتاژ اشتباه، فرآیندهای کنترل کیفیت ضعیف یا حتی وجود قطعات تقلبی که به شما بهعنوان قطعات اصلی فروخته شدهاند. برای شناسایی و اصلاح این مشکلات، نیاز به تمرکز کامل بر نرخ بازگشتها دارید، بهویژه وقتی که این نرخها به حجم تولید شما در زمان فعلی مربوط میشود.
- جزئیات: بازگشتها بهعنوان درصدی از اقلام فروختهشده
- Pt = تعداد بازگشتهای پردازششده در دوره زمانی t
- Ut = تعداد کل واحدهای فروختهشده در دوره زمانی t
- نوع KPI: کیفیت
- کسانی که باید این را نظارت کنند: مدیر مالی (CFO)، مدیر کنترل کیفیت (QC)، مدیر فروش، مدیر تولید
- هدف: پایدار
نکته حرفهای: بازگشتها و تعویضهای مشتری میتواند نشانهای از روابط سالم با مشتریان باشد، اما مراقب افزایش ناگهانی در درصد بازگشتها به کالاهای فروختهشده باشید، زیرا این میتواند نشانهای از وجود مشکل باشد.
گام بعدی را در بهینهسازی فرآیندهای کسبوکار خود بردارید
چه بازهای از مقادیر باید برای KPIs خود در نظر بگیرید؟ امروز با یک نماینده از abas تماس بگیرید تا بیشتر در مورد بازههای مناسب KPI برای کسبوکار خود بدانید.
در بررسی اینکه کدام KPIs برای تولیدکنندگان اهمیت بیشتری دارند و برای عملیات آنها ارزشمندتر خواهند بود، یک نکته وجود دارد:
فقط به یک یا چند KPI بهطور جداگانه نگاه نکنید. KPIs موجود در این کتاب الکترونیکی بر یکدیگر تأثیر میگذارند و در کنار هم تصویری کامل از سلامت مالی و تولیدی شرکت شما ارائه میدهند. آنچه که بیشترین اهمیت را دارد این است که چگونه تولیدکنندگان از این KPIs و دیگر شاخصها استفاده میکنند تا تصمیم بگیرند چگونه امکانات خود را به سوی موفقیت هدایت کنند. راهحلهای ERP ابری پستمدرن با قابلیتهای موبایل میتوانند این فرمولها را گرفته، آنها را روی یک داشبورد قابل تنظیم و مرکزی بهصورت تصویری نمایش دهند، آنها را در زمان واقعی بهروزرسانی کنند و به رهبران فرصت بیشتری برای استراتژیسازی بدهند.